h

SP waarschuwt voor de gevaren van het Falcon avontuur

9 november 2005

SP waarschuwt voor de gevaren van het Falcon avontuur

SP waarschuwt voor de gevaren van het Falcon avontuur (vergadering Prov Staten Fyslan)

Nutsbedrijven ( elektriciteit, gas, water en openbaar vervoer) moeten in handen van de overheid blijven en dit avontuurlijk spelletje waar nu ook de collegepartijen ( PvdA, CDA en VVD) mee hebben ingestemd bewijst eens te meer de wijsheid van dit principe.
We bevinden ons op een kruising.
Het stoplicht staat waarschuwend te knipperen op oranje en we kunnen nog stoppen omdat we het op tijd zien en nog ruimschoots kunnen remmen.
Deze rem kunnen wij er als Staten nog opzetten en wij, als staten, moeten oog hebben voor de rinkelende bellen en waarschuwend knipperende lichten. Laten we ze niet negeren omdat we denken dat we nog over kunnen steken.
Nee, we kunnen en moeten nu nog remmen nu we de kans hebben.
Halverwege de kruising zullen we te laat zijn.

De bedoeling van GS (= Gedeputeerde Staten) om geldelijke middelen te verkrijgen ten gunste van de provincie getuigt zeker van creativiteit en ambitie, dat staat buiten kijf, er is niets mis mee en op zich zeker te prijzen.
Echter….
De constructie Falcon is te risicovol om veilig over te steken naar de uiteindelijke winst die schijnt te lonken aan de andere kant van de kruising of, anders gezegd, aan de andere kant van de regenboog.
Ik zeg schijnt te lonken omdat het net als bij de regenboog misschien wel eens onmogelijk zal blijken te zijn die pot te pakken te krijgen.
We hebben redenen voor ernstige twijfel aan de constructie zoals voorgelegd door GS.
Deze zijn al uiteengezet in de verschillende vragen die we hierover schriftelijk hebben gesteld.
Ook het feit dat Falcon zich beweegt buiten de wet Fido baart ons grote zorgen. Deze wet is juist in het leven geroepen om transacties en constructies zoals in Falcon te voorkomen, althans zeer prudent te benaderen.
Decentrale en lagere overheden moeten volgens ons niet op de stoel van een markt gerichte financiële instelling gaan zitten.
En zeker niet met een constructie zoals Falcon.
Falcon blijft bij mij echo’s oproepen van toestanden zoals met Enron en Ceteco. In Groningen en Rotterdam zijn dingen gepasseerd met de bekende desastreuze gevolgen. Wij moeten dat als Friese Staten niet willen nadoen.
Miljoenen euro’s gemeenschapsgeld verdwenen door gebrekkige controle of het nalaten ervan deze in te bouwen in de opstartfase.
Dit als gevolg van optimisme dat in een later stadium misplaatst bleek te zijn.
De wet Fido is tot stand gekomen, lerend van de bovenstaande fouten.
Maar wat doet Falcon, het zoekt zich een weg die zich juist buiten deze wet beweegt.
Kunnen of willen GS verklaren waarom voor deze weg gekozen is?
Nee, uit onwil omdat 80 % van de vragen van de SP onbeantwoord zijn gebleven.
En dat alleen al bevestigd vermoedens, soms is geen antwoord al een antwoord op zich.
Zoals gezegd hebben wij als SP ernstige twijfels bij deze constructie, afgezien van het feit dat wij de uitverkoop van onze nutsbedrijven en openbaar vervoer op voorhand al afwijzen.
Nutsbedrijven en openbaar vervoer horen in handen van de centrale overheid te blijven. Ons standpunt daarin is genoegzaam bekend maar daar gaat het hier niet om.
Waar het hierom gaat is de manier waarop Falcon vorm wil gaan krijgen.
Een buiten de provinciale structuur geplaatste entiteit, zoals Falcon, die het oogmerk heeft om als speler in de financiële markt te gaan fungeren en dat moeten we met z’n allen niet willen.
Daarmee zeg ik niet dat dit specifieke fungeren waar ik op doel de bedoeling is van GS ( Of misschien toch wel?) maar de constructie op zich heeft de mogelijkheden en zeer zeker de potentie om weg te glippen van de controle door ons, de provincie , en een eigen leven te gaan leiden, bedoeld of onbedoeld.
Door het stellen van vragen door de fractie van de SP is er aanzienlijk meer duidelijkheid ontstaan over de structuur van Falcon en hebben we bereikt dat enige grote risico’s tenminste zijn weggenomen.
Dat zijn de volgende:
1. Dat er nu een directeur vanuit de provincie op Falcon wordt gezet in plaats van een buitenstaander. Deze directeur wordt daar niet extra voor betaald en wisselt als er verkiezingen zijn geweest en is dus direct aanspreekbaar op wat Falcon doet.
2. Er zijn zware toezeggingen gedaan over een extra veiligheid die wordt ingebouwd om vijandige overname van de aandelen Falcon tegen te gaan. Deze is volgens ons echter nog veel te mager en die kans is nog steeds levensgroot.
3. Onder de constante hagel van schriftelijke vragen van de SP is duidelijk geworden dat gesjoemel met gemeenschapsgeld door te gaan speculeren met opties e.d. onmiddellijk aan de kaak zal worden gesteld en ook bij het begin van Falcon scherp in de gaten zal worden gehouden.

Een tegenzin in dit soort constructies berooft ons niet van begrip voor de noodzaak om risico's ervan te beheersen. De Statenfractie van de SP levert daaraan graag een bijdrage. Als GS hun plannen bijstellen door nieuw verkregen inzicht, kunnen we alleen maar gelukkig zijn.
De beloften van GS laten het vertrouwen, dat het geld niet over de balk gesmeten gaat worden, een beetje groeien.
Maar tijden veranderen en wij met hen. Hoe weten we of komende bestuurders zich ook gehouden zullen voelen aan de toezeggingen van dit college? De structuur blijft grote gevaren in zich bergen.
GS zwalken in hun antwoorden over de zeggenschap van de provincie Fryslan ten aanzien van de netten en de netbeheerder. Voorwaarde van de minister van Economische Zaken is dat die niet verminderd. Maar de financier is straks een stakeholder, zeggen GS. Een curator die zal optreden bij een faillissement, beslist zelf wat hij doet, Fryslân staat buiten spel. Naar de mening van de SP voldoet Fryslân niet aan de gestelde voorwaarden van de minister, maar nemen ze een voorschot op de door het college gehoopte wetswijziging.
GS gaan niet in op de positie van de Noordelijke Rekenkamer die buitenspel komt te staan zodra het belang zakt beneden de 50 %.
Het antwoord op vraag 19 over de gevolgde procedure bij het aantrekken van een adviseur is wel erg kort. GS zeggen: “Wij letten op betrouwbaarheid en deskundigheid”.

De fractie van de SP is echter bereid dit vooral te zien als een belofte voor de toekomst, nu elke verantwoording over het verleden begrijpelijkerwijs uit de weg wordt gegaan.

De fractie van de SP geeft de voorkeur aan denken op lange termijn en zij acht de toekomstige marktwaarde van de aandelen NUON zeker nu al aan de orde. Daarom vraagt zij GS nog eens kritisch te bekijken of de beoogde bank niet te veel andere belangen heeft.
Geen bestuurder van Zuid-Holland, Groningen of Rotterdam heeft ooit verwacht door gebrekkige controle met miljoenenverliezen te worden verrast.
Naar het inzicht van de fractie van de SP blijven de risico's levensgroot bestaan, dat het toezicht gaat verslappen en dat over vijf of tien jaar er tientallen tot honderden miljoenen gemeenschapsgeld wordt misgelopen. De grammofoonplaat over de invloed van inflatie op de waarde van toekomstige gelden hoeft niet grijs gedraaid te worden.

Falcon heeft straks de mogelijkheid om althans een deel van het jaar met 200 miljoen te gaan opereren.
Zoals ik heb begrepen, ben je dan al een redelijke grote “speler”op de financiële markt.
Zijn er om vaagheden uit te sluiten zekerheden ingebouwd, zoals een twee of drie handtekeningen procedure en wat zijn hier de limieten?
Is er een bevoegdheidslimiet ingebouwd en zo ja tot hoever reikt deze?
Wordt er een onafhankelijke interne controleur aangetrokken, en dan bedoelen we er een die rotsvast in zijn schoenen staat en niet al te gauw wat week in de knieën wordt?
En zo blijven de vragen bij me opkomen.
De constructie Falcon kan dus met zich meebrengen dat zij zich stapje voor stapje los gaat maken van provinciale invloed.
Is dat ook niet inherent aan de keuze om een private equity firm (=P.E.F., zeg maar een onafhankelijk adviseur) zoals Sequoia BV erbij te betrekken?
Een Private equity firm zal opereren vanuit een onafhankelijke gedachte , dat is logisch voor zo’n initiatief.

Niets mis mee ware het niet dat een overheid nu eenmaal andere doelen en verantwoordelijkheden heeft dan een marktgerichte firma.
Een P E F heeft van nature geen overheidsbinding en staat in Falcon voor Falcon, wat op zich misschien niet verkeerd is, ware het niet dat ze opereert vanuit het oogpunt vanuit een zakelijk perspectief niet een overheidsperspectief .
Althans dat heb ik voor ogen bij het noemen van Falcon als een professionele instelling gerund door een P E F. ( Deze adviseur heeft trouwens zijn vestigingsadres op de Nederlands Antillen: een belastingparadijs. Ze ontvlucht dus onze belastingen en nu trekt de Provincie, een overheid, zo iemand aan voor advies in een miljardenkwestie. De honden lusten er geen brood van.)

Waarom niet voor een eenvoudiger vorm gekozen door bijv. een trustmaatschappij van een gerenommeerde bank aan te stellen?
En de rest door de provincie zelf te laten doen? Veel goedkoper.

Falcon zal, naar onze overtuiging, dus niet vanuit het oogpunt van een overheid handelen.
Er zal sprake zijn van een marktgerichte gedachtegang zonder de beperkingen en verantwoordelijkheden die het denken en handelen vanuit een overheidsperspectief met zich mee brengt. Allemaal volstrekt logisch maar….

Willen wij dit als Staten?
Wat zijn de teugels die wij als provincie hebben en/of nog over zullen houden om zo’n volbloed in bedwang te houden, nu maar vooral later in het proces?
Gaat zij geen eigen leven leiden?
Het gras is altijd groener aan de overkant zullen we maar zeggen en hoe is het te voorkomen dat Falcon de verleiding niet kan weerstaan en dat gras te pakken probeert te krijgen?

Zijn wij als Staten bereid om het, naar de mening van de SP, zeer nadrukkelijk aanwezige risico te nemen dat Falcon zich te eniger tijd ontworstelt aan onze invloed en we machteloos moeten toekijken hoe het zich steeds verder van ons verwijdert?
Het een kant op gaat die wij misschien niet willen.
Wij niet meer in staat zijn of zullen zijn om deze volbloed te beteugelen.
Dit risico is volgens onze opvatting volstrekt aanwezig in de constructie zoals hij op dit moment voorligt.

Als er andere aandeelhouders dan de provincie te eniger tijd zullen toetreden tot Falcon om wat voor reden dan ook , dan zal de invloed van de provincie uiteindelijk tot nul dalen.
Buitenlandse energiereuzen zijn zeker geen slapende reuzen,
Integendeel, ze zijn erg wakker in een bewegende energiemarkt, vooral in een markt zoals die zal ontstaan in 2008 maar ook en zeker in de tijd daar naartoe.
Zullen zij niet trachten Falcon omver te lopen en in te lijven?
Er zal geprobeerd worden om geld te maken door Falcon, anders zie ik het nut niet van in om een professionele en pro actieve organisatie in het leven te roepen zoals beoogd wordt (of zie ik dat verkeerd?)
Het magere antwoord op onze vragen heeft me daarom niet gerustgesteld.

Verdienen kan bijv. met derivaten, dat is niet denkbeeldig, maar wij vinden het als SP niet acceptabel om daaraan te beginnen , net zo min als elke andere risico dragende jacht op middelen en al helemaal niet met geld wat er eigenlijk nog niet eens is.
In een constructie zoals die er op dit moment, althans volgens ons, in Falcon bestaat hebben we daar echter geen greep op en/of lopen een hoog risico om die grip later te verliezen.
Daarom heb ik op de vergadering van 9-11-2005 in twee moties gevraagd om de geheimhouding op te heffen. Dat is niet gelukt al gingen Groen Links en FNP met ons mee.

Nutsbedrijven ( elektriciteit, gas, water en openbaar vervoer) moeten in handen van de overheid blijven en dit avontuurlijk spelletje waar nu ook de collegepartijen ( PvdA, CDA en VVD) mee hebben ingestemd bewijst eens te meer de wijsheid van dit principe.

Rode lichten knipperen, bellen rinkelen en een massieve trein dendert onweerstaanbaar dichterbij.
Wie ziet het en wie ziet het niet?

Dat was de strekking van mijn laatste betoog over dit onderwerp.
Blijkbaar hebben anderen deze waarschuwingen ook gehoord gezien de reactie van o.a. onze collega provincie Gelderland.
Zij zonden ons afgelopen vrijdag een brief waarin zij meedeelden niet zo ingenomen te zijn met de eigenzinnige weg die Fryslân wil inslaan met het doorzetten van Falcon.
Wij kregen en krijgen geen informatie zucht Gelderland.
Met Falcon lijkt Fryslân op een avontuur af te stevenen wat volgens ons eigenlijk niet kan en mag, zegt zij.

De lichten knipperen fel, bellen rinkelen nog luider dan op 12-10 en dan niet alleen in de Statenzaal maar zeer zeker ook daarbuiten. De signalen zijn duidelijk.
De SP vroeg de Friese Staten en GS, kies voor voortschrijdend inzicht en van deze schijnbaar veilige kruising af te gaan en niet over te steken
De veiligheid is juist dat, schijnbaar.
De massieve trein leek wat op afstand gezet door vragen van de SP maar toch denderde zij weer snel dichterbij.
De pot met goud is verblindend, evenals te vergaande ambities.
Wij konden nog van deze kruising af en overgaan tot de orde van de dag.

De Staten, althans het grootste deel van hen heeft verkozen niet te luisteren en onder de trein te komen.

Het laatste woord is hier over nog niet gezegd.

Ad van de Kolk.
Voorzitter Statenfractie SP Fryslân.

U bent hier