Fryslân

Persbericht . Afgelopen week is het Koersdocument van PvdA en CDA verschenen, waarin de PvdA en het CDA hun visie geven op het door hen beoogde college en de koers die Fryslân volgens deze twee partijen zal moeten gaan varen. Eindelijk dus een stuk waarin de beide beoogde collegepartijen iets van hun bedoelingen laten zien. De SP had in eerdere gesprekken al uiteengezet wat haar visie op het beleid van de komende statenperiode is. Het stuk staat bol van “een nieuw beleid” maar de SP hoort teveel de echo van het beleid van de laatste periode. Veel zeggen maar weinig doen en een derde partij mag daarbij aanschuiven. Verder hebben PvdA en CDA een regelrechte blokkade opgeworpen voor de SP door de grote infrastructurele projecten die zijn gepland onverkort doorgang te laten vinden.

De fractie had verwacht dat er vanuit de beide partijen die het document hebben gemaakt, antwoord gegeven zou worden op de wensen die onder andere de SP maar ook de andere partijen hadden ingebracht. Dit was echter niet het geval. In het stuk en in de begeleidende vraagstelling aan andere partijen, wordt wel gesproken over doelen die het koersdocument stelt, maar dan grotendeels zoals de coalitie PvdA/CDA dit verlangen. Op zich schept dat wel duidelijkheid maar geeft weinig ruimte voor het derde wiel aan de wagen. Die mag aanschuiven als deze de koers zou “versterken”, met andere woorden, er is niet veel ruimte meer voor eventuele veranderingen of wensen van de derde partij. In eerdere besprekingen werd nog ruimte gegeven voor wensen en beleid waar de SP voor staat. In het koersdocument is er echter niet veel van terug te vinden. Wel een richting, maar geen aanduiding van de te behalen resultaten. Een echte wijziging in beleid ziet de SP dus niet in tegenstelling tot de andere fracties die bijna over elkaar heen buitelen om deel te kunnen nemen. Dit ervaart de fractie als teleurstellend maar nog geen reden om af te haken.

Blokkade

De SP heeft in zijn programma, tijdens de verkiezingscampagne, en in het gesprek met PvdA en CDA duidelijk te kennen gegeven wat doorslaggevende punten zouden zijn voor deelname aan het college van GS. Uit het Koersdocument blijkt op geen enkele wijze dat PvdA en CDA daar gehoor aan hebben willen geven.
De SP heeft steeds weer aangegeven dat grote infrastructurele projecten zoals de Centrale As en de N381 heroverwogen zullen moeten worden als men de SP in een te vormen coalitie wilde opnemen. Oude plannen moeten volgens de SP van tafel en opnieuw worden bekeken. Er moeten oplossingen komen op basis van bestaand tracé met lokale oplossingen voor lokale problemen. Een van de weinige dingen die direct en concreet in het koersdocument staan is dat “bestaande afspraken over het Friese hoofdwegennet worden nagekomen”. Dit is in tegenspraak met gesprekken die eerder werden gevoerd tussen SP en CDA/PvdA. Daar is expliciet meegedeeld door de PvdA dat er ruimte was voor terugdraaien van de projecten. Nu, na twee weken beraad met het CDA heeft de PvdA op deze punten klaarblijkelijk bakzeil moeten halen omdat de gewraakte projecten nu doorgang vinden. Maar er is ook nog iets anders aan de hand. Gezien het niet onder stoelen of banken gestoken standpunt van de SP dat deze eis hard is hebben CDA/PvdA het punt nu gebruikt om de SP te blokkeren.

De SP heeft steeds kenbaar gemaakt grote moeite te hebben met de bestaande plannen voor Fries Museum en Provinciehuis. Beide onderwerpen worden in het Koersdocument niet eens genoemd. Hetzelfde geldt overigens voor de wijze waarop met referenda en burgerinitiatieven wordt omgegaan.
In de ogen van de SP is er een rechtstreeks verband tussen armoede en kansen voor jongeren. Daarom heeft de SP gepleit voor een gedeputeerde voor jeugd, onderwijs en armoedebestrijding. Die samenhang is in het Koersdocument niet terug te vinden.
De SP bepleit een landbouwbeleid gericht op duurzaamheid en kwaliteit, zodat de landbouw op termijn in staat blijft om in de nationale voedselbehoefte te voorzien. Het koersdocument spreekt slechts over investeringen in “melkveehouderij, paardenhouderij, agri-business en pootaardappelen”. Dat is geen weg naar een groene toekomst.

Kortom, ondanks het aparte gesprek dat PvdA en CDA met de SP gevoerd hebben, is er in het Koersdocument op hoofdpunten niets terug te vinden van wat de SP toen heeft ingebracht. Ook dit ervaart de SP als een doelbewuste blokkade voor deelname van de SP in het college van GS.

Bijwagen

Uit de media valt te vernemen dat de andere partijen, VVD, FNP, CU en GL, in het Koersdocument voldoende basis vinden om verder te praten. Dit betekent volgens de SP dat er van de door de SP gewenste omslag in het beleid geen sprake is. Een werkelijke omslag in beleid zit er niet in. Dat is ook jammer voor de PvdA, die Fryslân socialer, groener en fryskeigener wilde. Fryskeigener lukt misschien nog, al blijkt dat nog niet uit het Koersdocument. Maar socialer en groener, dat zit er niet meer in. Het nieuwe college zal door het midden gaan, terwijl een college over links een reële mogelijkheid was.
Er is door de PvdA een historische kans gemist om nu, na tientallen jaren, een college bestaand uiteen linkse coalitie te vormen met de FNP als Fryske middenpartij.
Samen met de SP en Groen Links was er een werkbare linkse meerderheid geweest.
Dat had van moed getuigd, moed die er nu blijkbaar niet gevonden is.
De SP ervaart dit als teleurstellend maar zal, vanuit de oppositie, natuurlijk alle beleid steunen waarin ze zich kan vinden in de komende periode en zelf met initiatieven komen.

Overigens is er volgens de SP een risico voor iedere partij, die besluit om op basis van dit koersdocument deel te nemen aan dit college. PvdA en CDA hebben zich onderling zo uitgebreid beraden op het uit te voeren beleid dat het moeilijk zal blijken nog iets substantieels toe te voegen voor een derde partij.

Ook hebben beide partijen samen al een werkbare meerderheid.
Het is geen denkbeeldig risico dat een derde partij, na deze ‘koersprocedure’, grotendeels zal dienen als bewijs voor het brede draagvlak van de coalitie.

Dat is een positie, waar de SP in ieder geval geen trek in heeft.
In een coalitie waar een kleinere derde partij zich in zal willen voegen moeten er harde garanties worden gegeven dat deze er niet voor spek en bonen inzit.
De SP vindt in het koersdocument onvoldoende van deze garanties terug, een toetredende derde partij mag blijkbaar aanschuiven maar zal alles moeten bevechten.
Dat is, afgezien van de directe blokkade door de CDA/PvdA, op zich al veel te mager en volstrekt onvoldoende voor de SP.

De SP is geen aanschuiver, het is een meedoener.

Jacob W. van der Hoek