Fryslân

Op vrijdag 1 februari 2013 is de SP Statenfractie samen met SP Tweede Kamerlid Paulus Jansen op bezoek geweest bij de familie Hylkema, initiatiefnemers van het Wynpark Beabuorren bij Tjerkwerd. Dit project is een schoolvoorbeeld van hoe de SP het graag ziet: initiatief van onder op, gedragen door de streek.

In Tjerkwerd is de familie Hylkema in 1988 begonnen met hun eerste windmolen van 80 kW. In 1991 werd met enkele andere bewoners een park van 5 turbines van 600 kW ontwikkeld, dat in 1997 werd opgeleverd. Inmiddels waren in de buurt meer molens opgesteld. Enkele jaren later zijn met de streek plannen ontwikkeld voor sanering van alle molens en opschaling naar acht molen van 1,3 mW (totaal dus 10,4 mW) haaks op de A7. Dit project is in 2009 opgeleverd en produceert tegen €0,045 tot €0,05 per kWh, bij een afschrijving over 20 jaar. De verwachte levensduur van de turbines is minstens 30 jaar. De BV Beabuorren keert jaarlijks €40.000 uit aan Windkracht10, onderdeel van dorpsbelang Tjerkwerd, welk geld wordt gebuikt voor collectieve voorzieningen. Wynpark Beabuorren heeft een opschalingsplan naar 35 mW klaar liggen, maar dient dit niet in bij de provincie vanwege de plannen van de provincie Fryslân.

De provincie Fryslân heeft met Windstreek 2012 namelijk het plan opgevat om in de provincie windmolens te plaatsen met een totaal vermogen van 525 kW – en naar het zich laat aanzien waarschijnlijk zelfs meer - te plaatsen in drie zoekgebieden: een gebied in het IJsselmeer nabij de Afsluitdijk, de Kop van de Afsluitdijk (driehoek Harlingen, Bolsward, Makkum) en het klaverblad bij Heerenveen. De SP is geen voorstander van dit megaparkenplan. Daarvoor zijn een aantal redenen:
• Dit plan wordt niet gedragen door de bevolking in de betreffende regio’s.
• Alle molens in de rest van de provincie moeten worden gesaneerd. Dit moet echter op basis van vrijwilligheid. Het is volstrekt onrealistisch dat het college denkt dat dit zal lukken. Bovendien is dit puur kapitaalvernietiging.
• Het formaat van de molens die de provincie wil gebruiken is te groot. De 6,5 mW molens die de provincie neer wil zetten, kunnen maar minder dan 1% van de tijd op volle capaciteit draaien. Kleinere molens zijn veel rendabeler.
• Het is nog maar de vraag of de zoekgebieden groot genoeg zijn om de productie te leveren die gepland is.
• Het plan wordt waarschijnlijk ontwikkeld door een bedrijf als Essent of Nuon, dat altijd een meerderheid van de aandelen houdt en dus altijd de meeste zeggenschap.
• “In het bos waait het niet.” De provincie wil de molens plaatsen in zwermopstelling, die minder effectief is dan een lintopstelling.

Na het bezoek aan Wynpark Beabuorren heeft de SP delegatie nog gesproken met twee tegenstanders van de windparken. Willem de Haan van de vereniging Te Voet verzorgt wandelingen in het kustgebied tussen Harlingen en Makkum. Hij vreest schade voor het oude cultuurlandschap en derving van inkomsten van het toerisme, waarvan de omzet nu jaarlijks €20 miljoen is. Henk Stegink is van de werkgroep WynturbinesNEE (Langezwaag, gemeente Opsterland); deze werkgroep is lid van het Nederlands Kritisch Platform Windenergie. Hij is kritisch over de nieuwe wettelijke geluidnorm voor windmolens, die gebaseerd is op jaargemiddelde emissies, waardoor windstille perioden meetellen ter compensatie van perioden waar het hard waait en de molens meer geluid maken. Hylkema liet echter weten dat er veel technische vooruitgang is en dat er veel stillere windmolens zijn. Bovendien kunnen molens worden voorzien van shadow detection, waardoor de molen wordt stilgezet wanneer omwonenden last hebben van de slagschaduw.

Uitkomst van dit werkbezoek is dat de SP Statenfractie Fryslân gesterkt is in haar opvatting dat de plannen van Windstreek 2012 geen doorgang moeten (en kunnen) vinden. De fractie werkt daarom aan een alternatief voor een windproductie van zo’n 550 mW. Hiervoor zullen door de regio gedragen plannen de basis vormen.