Fryslân

Het nieuwe Kabinet wil alleen nog gemeenten van 100.000 inwoners of meer en ook provincies samenvoegen. Dit alles voor meer bestuurskracht, het aankunnen van decentralisatie van rijkstaken en kostenbesparing. In Fryslân hebben we al twee voorbeelden hiervan: Súdwest Fryslân en de Friese Meren. De eerste heeft een begrotingstekort van €12 miljoen, de tweede moet nu €5,5 miljoen bezuinigen en de komende jaren nog eens €4,4 miljoen.

Dit beeld wordt nog eens bevestigd door berichtgeving van afgelopen weekend over onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. Daaruit blijkt dat in de afgelopen 10 jaar, alle fusiegemeenten meer kosten, dan de oorspronkelijk gemeenten waaruit ze zijn ontstaan. Er komt een dure managementlaag bij en externe inhuur neemt toe. Dat alles bovenop alle kosten die zijn gemaakt voor de fusie zelf, zoals teambuildingsuitjes voor personeel, nieuwe gemeentehuizen en andere aanpassingen.
Voor de inwoners van de gemeenten betekent het een verlies aan voorzieningen, het bestuur meer op afstand en “vergeten” kleine dorpen.
Niet alleen het nieuwe Kabinet wil als maar groter, ook het College van Gedeputeerde Staten wil door met deze schaalvergroting. Als ingekomen stuk kwam de visie van GS op “de lokaal-bestuurlijke inrichting van Fryslân” bij Provinciale Staten. Waar bij het tot stand komen van Súdwest Fryslân en ook later de fusie van de Friese Meren, dit nog in de Staten is besproken: Dit College vind het niet nodig dat de Staten zich uitspreken over deze fusieplannen.
De SP fractie heeft daarom een agenderingsverzoek gedaan om dit onderwerp wel in de Staten te bespreken. Fractievoorzitter Jos van der Horst: “4 grote gemeenten in Noord-Fryslân, dat is wat GS van plan zijn in dit gebied. “Van onder op” wordt nu blijkbaar gewoon overgeslagen; alleen gemeentebesturen hebben hun visie op de kwestie kunnen geven. Waar blijven de inwoners? Waarom mogen zij zich niet uitspreken over herindeling? In Súdwestfryslân is al gebleken dat bewoners absoluut niet blij zijn met hoe het er nu aan toe gaat. Op straat, in de dorpen hebben wij vele mensen gesproken die zien dat hun voorzieningen verdwijnen en vinden zij dat ze achtergesteld worden ten opzichte van Sneek. Het “nodaal principe” wordt dat genoemd, een grote kern met voorzieningen voor het gebied daaromheen. Maar wat heb je aan die voorzieningen op afstand als je eigen bibliotheek en zwembad worden gesloten? Het onderzoek van de RUG is overduidelijk: Schaalvergroting levert geen voordelen op. Niet financieel en ook niet voor de mensen. Daarom vinden wij ook dat er maar eens goed gekeken moet worden naar hoe het tot nu toe gaat en vinden wij dat Provinciale Staten daar een rol in moeten hebben”
Ook het samenvoegen van provincies is voor de SP-fractie een brug te ver. Van der Horst: “dit Kabinet wil bruggen slaan, maar slaat in werkelijkheid de mensen. Zij worden buitenspel gezet. Daarom dienen wij komende woensdag in de Statenvergadering een motie in waarbij wordt gevraagd om een eventuele fusie middels een referendum voor te leggen aan de inwoners van Fryslân. Zij moeten het laatste woord hebben.”

Tekst van de motie:
Constaterende dat:
- in het regeerakkoord gesproken wordt over het samenvoegen van provincies en gemeenten;
- uit ervaring en onderzoek is gebleken dat samenvoegingen geen besparingen opleveren maar juist leiden tot meer kosten,
Van mening dat:
- het samenvoegen van provincies en gemeenten grote gevolgen heeft voor de bestuurlijke en democratische toekomst van de provincie Fryslân;
- er draagvlak moet zijn onder inwoners om samenvoeging tot een succes te maken;
- inwoners een stem moeten hebben over de wenselijkheid tot samenvoeging,
Spreekt uit dat:
- het samenvoegen van de provincie Fryslân met andere provincies en het samenvoegen van gemeenten enkel plaats zal vinden na instemming van de inwoners van de provincie;
- die instemming gemeten zal worden aan de hand van een referendum over het samenvoegen van de provincie Fryslân met andere provincies en het samenvoegen van gemeenten;
- het college hiervoor een provinciale referendumverordening voorbereidt.