Fryslân

Naar aanleiding van het vernietigende rapport van Berenschot over de grondpolitiek bij onder anderen de Centrale As, is op 23 januari 2013 een spoeddebat gehouden. Voornaamste conclusie van het rapport was dat er de afgelopen jaren geen gedeputeerde verantwoordelijkheid had genomen voor het grondbeleid. Uit de overdrachtsdossiers bleek dat gedeputeerde Hans Konst in feite verantwoordelijk was.Inmiddels is het grondbeleid overgedragen aan gedeputeerde Johannes Kramer.

SP fractievoorzitter Jos van der Horst had in overleg met de fractie besloten er niet met gestrekt been in te gaan en niet het hoofd van gedeputeerde Konst te eisen. Hij wilde in zijn bijdrage de nadruk leggen op een diepgaand onderzoek door Provinciale Staten (PS), dus een soort enquête. De ambtenaren hadden wel signalen afgegeven, maar daar is door de gedeputeerden niet naar geluisterd. Daarnaast hebben PS zelf ook wel steken laten vallen. Om de cultuur binnen het apparaat boven water te krijgen wilde Jos ook ambtenaren onder ede kunnen horen. De verbeteringen die nu zijn aangebracht komen te laat en veranderen niets aan de cultuur.

Tijdens het debat had Jos enkele goede interrupties en zijn speech was duidelijk. Uiteindelijk heeft de SP ervoor gekozen een motie van de VVD te steunen, omdat dit het hoogst haalbare bleek. In ieder geval komt er nu een plan van aanpak en zullen PS daarbij de vingen aan de pols houden.

Hieronder de bijdrage van Jos:

Voorzitter,

Toen ik het rapport zoals dat nu voorligt (ik ga de naam van het onderzoeksbureau niet noemen want ik vind dat er al genoeg reclame gemaakt is vandaag ) doorlas kwam ik al snel tot de conclusie dat hoewel het grondbeleid de aanleiding is, het daar eigenlijk slechts ten dele over gaat. Er worden een aantal dieper liggende problemen boven water gehaald waar deze provincie kennelijk al sinds 2005 mee kampt.
Het besturen van een provincie waarvan de status zeer hoog ligt bij radio, tv en regionale dagbladen, valt dan ook niet mee. Wil je als politicus hoog scoren dan heb je in deze Staten een podium en ben je van aandacht verzekerd.

Volgens het rapport van Berenschot hebben in twee achtereenvolgende periodes zich vier gedeputeerden bemoeid met grondbeleid. De een was zich meer bewust van zijn verantwoordelijkheid dan de ander. Bij de fractie van de SP bestaat het vermoeden dat er nog veel meer boven water gehaald kan worden dan dit rapport nu laat zien.

De maatregelen die nu genomen zijn in het kader van het grondbeleid komen gewoon te laat. Je kunt Provinciale Staten niet om de tuin leiden door nog een directeur bedrijfsvoering aan te stellen om aan te geven dat er nog strakker gestuurd wordt op verantwoordelijkheden. In de rapporten van concerncontrol in 2010 en Deloitte in 2011 was al overduidelijk vast komen te staan dat er iets niet deugde in de grondverwerving. Van die signalen heeft het college maar ook de directie zich weinig tot niets aangetrokken. Bovendien zijn alle ambities op het gebied van infrastructurele werken nagenoeg gerealiseerd.
Als we het hebben over signalen die er vanuit het ambtelijk apparaat naar voren kwamen over de grondverwerving en die vervolgens genegeerd werden, is er ook nog wat anders aan de hand.

Bij de provincie Fryslân werken we met ruim 900 mensen aan een mooi Fryslân, zoals de website van de provincie trots meldt. Het schetst onze verbazing, dat er onderling nauwelijks geluisterd wordt en dat er een cultuur heerst van allemaal kleine koninkrijkjes. Nauwelijks grip op de organisatie dus. Van bestuur naar directie van ambtenaren naar directie en vice versa. Vrij naar de grote bard Shakespeare: There’s something rotten in the state of Fryslân!

De fractie van de SP vindt dat hier overduidelijk een grens is overschreden. In de Statenvergadering van oktober 2012 over het grondbeleid heeft mijn partij samen met de rest van de oppositie zich uitgesproken voor een provinciaal enquête onderzoek . De bedoeling van dit onderzoek was om precies de heersende cultuur boven water te krijgen. Dat had tot doel ook daadwerkelijk een verbeterslag te maken op dat gebied en het gebrek aan directheid en transparantie aan de kaak te stellen.

Het moge duidelijk zijn dat dit rapport wellicht nog meer vragen opwerpt dan dat ze beantwoordt, andere partijen spraken hier ook al over. Alleen al de manier waarop de overdrachtdossiers samengesteld en getekend zijn geeft o.i. al zoveel reden tot discussie dat de mensen die verantwoordelijk zouden moeten zijn voor dit falende beleid zeer gemakkelijk de kans krijgen te duiken. Bovendien hadden we ook wel iets willen weten over de grondverwerving bij de Haak om Leeuwarden en het Waddenglas. Daarom willen wij nogmaals aandringen op een provinciale enquête. Mede ingegeven door het feit dat de Staten niet gevraagd is ook maar enige inbreng te leveren aan het nu voorliggende rapport. De gretigheid waarmee dit college dit onderzoek zelf wilde laten uitvoeren duidt op een grote behoefte om deze weinig verheffende gang van zaken in eigen hand te houden.

Het ligt niet in onze bedoeling om er een soort van “Barbertje moet hangen” zitting van te maken vandaag. Wij vinden echter wel dat er nu iets moet gebeuren. Zeker omdat gebleken is dat rapporten die door externe bureaus geschreven worden niet altijd een garantie zijn dat er ook daadwerkelijk iets verandert.

Het is juist de verantwoordelijkheid van deze Staten om zelf onderzoek te doen naar de cultuur in dit provinciehuis, het grondbeleid is daarom een goede aanleiding om dit onderzoek daadwerkelijk uit te voeren. We dienen dan ook samen met de PVV een motie in om dit te bewerkstelligen en verzoek met klem aan alle fracties deze motie te steunen. Niet alleen om de onderste steen boven te krijgen maar als voornaamste doel: Blijvende verbetering van de bedrijfs- en bestuurscultuur van de provincie Fryslân!